Chuyện đi học đối với mỗi người con họ Ma là cả một chặng đường đầy gian nan, thử thách. Ông Ma Quốc Huy, dân tộc Tày, năm nay đã ngoài 60 tuổi kể, ở thế hệ trước, chuyện học hết THPT ở quê chỉ đếm trên đầu ngón tay. Ông nói vẫn còn nhớ ngày cầm tấm bằng tốt nghiệp (1975) cả xóm xúm xít đến xem...

Ngày ấy, từ quê hương Công Đa, ai muốn đi học phải trèo đèo, lội suối cả ngày trời để đến trường, trên đôi vai nặng những bó củi, cõng theo đồ dùng sinh hoạt, đến trường phải vừa học, vừa lao động để lấy lương thực, thực phẩm trong sinh hoạt hằng ngày. Ông Ma Quốc Chương, em trai ông Ma Quốc Huy chia sẻ thêm, có những hôm qua suối lớn nước dâng cao suýt thì trôi cả người, có hôm phải qua rừng dẫm chân phải rắn... ấy thế nhưng dù khó khăn đến đâu anh em nhà ông vẫn đoàn kết động viên nhau cùng học tốt. 

Trong gia đình ông Huy, ông Chương có đến 9 anh chị em đều học hết THPT, trong đó nhiều người học tiếp lên trung cấp, cao đẳng và đại học như: Ông Ma Văn Nhượng sinh năm 1951, học Đại học Nông nghiệp, sau đó công tác tại Huyện ủy Yên Sơn, Hội Nông dân tỉnh nay đã nghỉ hưu; bà Ma Thị Ủy sinh năm 1953, học Đại học Kinh tế quốc dân từng làm Phó Chánh Thanh tra tỉnh; ông Ma Quốc Huy từng học Trung cấp Cảnh sát Nhân dân; ông Ma Quốc Chương sinh năm 1959, học Đại học Giao thông Vận tải hiện đang công tác trong ngành Thanh tra tỉnh; bà Ma Thị Nguyệt, học Cao đẳng Sư phạm đang công tác tại trường THPT Tân Trào... Trong quá trình công tác, những người con của dòng họ Ma đã có nhiều cố gắng, nỗ lực và luôn hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ, được các cấp, các ngành khen thưởng. 

Cho “mầm xanh” vươn mãi

Trong mỗi dịp lễ, Tết, ngày giỗ chạp các thế hệ, con, em của dòng họ Ma tề tựu đông đủ, là dịp để mọi người động viên, khích lệ thế hệ trẻ vươn lên trong học tập. Chính vì thế, con, cháu dòng họ Ma từ nhỏ đã “ngấm” trong máu sự ham học, say mê chinh phục những đỉnh cao của tri thức. Nhiều em trở thành những học sinh giỏi thi đỗ đại học, với điểm số cao.

 Tiêu biểu như: Em Ma Xuân Quang, con ông Ma Quốc Chương từng đạt giải Nhất môn Vật lý trong kỳ thi chọn học sinh giỏi THCS cấp tỉnh; giải Nhì cấp tỉnh và giải Khuyến khích cấp quốc gia môn Vật lý bậc THPT. Đồng thời là thí sinh DTTS ở trung du miền núi duy nhất trong toàn quốc trúng tuyển Lớp kỹ sư tài năng cơ điện tử của Trường Đại học Bách khoa Hà Nội. Hiện nay, Quang đang học tập tại Nhật Bản theo Chương trình hợp tác của Đại học Bách khoa Hà Nội với các trường đại học trên thế giới. 

Ở Bệnh viện Đa khoa khu vực Trung Sơn (Yên Sơn), dược sĩ Ma Văn Hoàng, con ông Ma Quốc Huy ở xã Công Đa được rất nhiều bệnh nhân và cán bộ, y bác sĩ ở Bệnh viện yêu quý, bởi sự tận tụy, trách nhiệm đối với người bệnh. Hoàng chia sẻ, em tốt nghiệp Trường Đại học Dược Hà Nội và có cơ hội xin làm việc ở nhiều bệnh viện lớn ở thành phố, song em vẫn quyết định trở về quê hương nơi mảnh đất ATK để làm việc. Hoàng cho rằng, từ nhỏ em đã được cha mẹ dạy phải làm việc gì có ích cho quê hương, chính vì thế được khám, chữa bệnh giúp người dân quê hằng ngày là niềm vui, em sẽ cố gắng hết sức để hoàn thành tốt công việc của mình.

Theo thống kê của dòng họ Ma ở Công Đa, trong thế hệ trẻ của dòng họ có 30 người đã học xong THPT, trong số đó có hơn 80% thi đỗ vào các trường đại học trong cả nước. Hiện nay, có 3 người đang học cao học: Luật, y tế và giao thông vận tải. Không chỉ có thành tích trong học tập, con, cháu trong dòng họ Ma còn luôn nỗ lực phấn đấu trong công tác, rèn luyện.

Hầu hết các con, cháu của dòng họ Ma được kết nạp Đảng từ rất sớm và có lối sống mẫu mực, được cộng đồng nể trọng. Trong dòng họ, các gia đình luôn đoàn kết, đùm bọc, giúp đỡ lẫn nhau, những gia đình họ Ma ở TP. Tuyên Quang thường xuyên nhận giúp đỡ chỗ ăn, ở miễn phí cho các cháu ở quê ra để các cháu yên tâm học tập, đạt được kết quả tốt nhất. 

Ông Lương Công Trình, Chủ tịch UBND xã Công Đa cho biết, mô hình của dòng họ Ma là mô hình “Dòng họ học tập” đang được xã tuyên truyền để nhân rộng nhằm góp phần phát triển phong trào xây dựng xã hội học tập trên địa bàn…