Trước đây, người dân ở các xã Biên Sơn, Phong Vân, Tân Sơn của huyện Lục Ngạn chủ yếu phát triển chăn nuôi trâu, bò... Khi đó nuôi ngựa chỉ để có sức kéo và làm phương tiện vận chuyển hàng hóa. Lúc đầu, chỉ có một vài hộ chuyển sang chăn nuôi ngựa bạch và nhận thấy nuôi ngựa bạch khá đơn giản, ít bị dịch bệnh hơn so với nuôi trâu bò, đầu ra lại ổn định.

Vài năm trở lại đây, người dân bắt đầu mở rộng, phát triển và hình thành mô hình chăn nuôi ngựa theo hướng hàng hóa, mở ra hướng mới phát triển kinh tế cho vùng miền núi này.

Xã Phong Vân (huyện Lục Ngạn, Bắc Giang) là một trong những điểm nuôi ngựa bạch điển hình. Chỉ trong 2 năm gần đây, chính quyền địa phương đã cấp khoảng 200 con ngựa giống cho các gia đình có hoàn cảnh khó khăn để chăn nuôi, tạo sinh kế mới.

Chị Hứa Thị Hà (dân tộc Nùng) được cấp một con ngựa bạch làm giống. Gia đình làm nông, hằng ngày chị đưa ngựa ra bãi cỏ chăn thả, đến tối đưa về nhà. "Nhờ thuận lợi vì có nhiều đồng cỏ rộng lớn, khi nhận ngựa hỗ trợ từ chính quyền chúng tôi rất mừng. Trước kia kinh tế gia đình rất khó khăn, nhờ nhân giống ngựa, đến nay tôi đã có của để dành", chị Hà nói.

"Việc chăn nuôi ngựa tương đối là nhàn, không đòi hỏi quá cao về kỹ thuật, vừa tận dụng được diện tích chăn thả và nguồn thức ăn tự nhiên, vừa mang lại hiệu quả kinh tế cao hơn hẳn", chị Hà chia sẻ thêm.

Theo các hộ chăn nuôi ngựa nhiều năm tại đây, do ngựa bạch cho giá trị kinh tế cao nên hiện nay nhiều hộ dân chuyển sang đầu tư nuôi loài động vật này. Ngựa bạch con khi được trên 5 tháng tuổi người dân sẽ cho xuất bán với giá khoảng 20 đến 65 triệu đồng/con (tùy theo chất lượng ngựa). Đối với ngựa bạch trưởng thành, giá bán từ 80 đến 120 triệu đồng/con.

Phía UBND xã cũng hướng dẫn, hỗ trợ trong công tác phòng, trị bệnh cho đàn ngựa như: kỹ thuật vệ sinh, tiêu độc, sát trùng chuồng trại, cách ly, tiêm vắc xin phòng bệnh… bởi vậy việc chăn nuôi rất thuận lợi.

Ông Trần Văn Trường, Chủ tịch UBND xã Phong Vân, huyện Lục Ngạn (tỉnh Bắc Giang) cho biết: Để tăng tính kết nối, sản xuất tiêu thụ sản phẩm, mới đây, chính quyền xã Phong Vân đã vận động một số hộ chăn nuôi ngựa bạch ở địa phương thành lập HTX dịch vụ nông, lâm nghiệp xã Phong Vân.

Đồng thời chỉ đạo cán bộ thú ý cơ sở tăng cường công tác phối hợp, chuyển giao khoa học kỹ thuật chăm sóc, phòng trừ dịch bệnh cho người dân.

Cùng với sự quan tâm hỗ trợ của huyện và các ngành chuyên môn, xã đã xây dựng chương trình phát triển đại gia súc, trong đó chú trọng nâng cao chất lượng đàn ngựa, tiến đến mục tiêu xây dựng các sản phẩm từ ngựa trở thành sản phẩm OCOP đặc trưng của địa phương.

Quá trình nuôi ngựa bạch hoàn toàn có thể tận dụng các loại thức ăn tự nhiên sẵn có như cỏ, lá ngô kết hợp với ngô hạt hoặc thóc xay. Mỗi hộ, chỉ cần đầu tư từ 20 - 60 triệu đồng là có thể mua được một con ngựa giống non khoảng 5 tháng tuổi. Nếu chăm sóc tốt, sau 3 năm là ngựa cái bắt đầu sinh sản, trung bình ngựa cái sẽ đẻ 1 con/năm.

So với nuôi ngựa thịt hay nuôi trâu, bò thì việc nuôi ngựa bạch thuận lợi hơn mà lại yên tâm về đầu ra của sản phẩm. Hiệu quả của mô hình chăn nuôi ngựa bạch của bà con trên địa bàn xã đã được khẳng định rõ trong thực tiễn. Chính quyền xã đã có chủ trương và trực tiếp chỉ đạo các thôn khác trong xã tổ chức tham quan để tiến tới nhân rộng mô hình này ra toàn xã. Hiện trên toàn xã có khoảng 1.600 con ngựa các loại, trong đó ngựa bạch chiếm 65 - 70% số lượng đàn.

Việc chăn nuôi ngựa đã cho những kết quả đáng khích lệ giúp đồng bào nâng cao thu nhập, xóa đói, giảm nghèo góp phần tích cực trong công tác xây dựng đời sống kinh tế ở địa phương. Thời gian tới, huyện tiếp tục chỉ đạo Phòng Nông nghiệp huyện Lục Ngạn, tỉnh Bắc Giang triển khai hỗ trợ các hộ gia đình chăn nuôi ngựa về con giống.

Huyện cũng hỗ trợ nông dân tiếp cận vốn vay ngân hàng, hỗ trợ về vaccin phòng dịch, tổ chức các lớp tập huấn về kĩ năng chăn nuôi, nhân giống, mở rộng đàn cho bà con nhân dân, thành lập các HTX chăn nuôi ngựa bạch để đảm bảo về đầu ra và đầu vào.

Việc chăn nuôi ngựa bạch đã góp phần hình thành được vùng sản xuất hàng hóa, thay đổi dần tập quán chăn nuôi của người dân, áp dụng tiến bộ KHKT và thực hiện quy trình chăn nuôi bền vững, khép kín. Mô hình nuôi ngựa bạch ở huyện Lục Ngạn (Bắc Giang) còn góp phần giải quyết việc làm cho đồng bào DTTS, tăng thu nhập, góp phần đẩy mạnh chăn nuôi tập trung và nâng cao chất lượng sản phẩm, góp phần xóa đói, giảm nghèo tại địa phương.