Dân tộc Lô Lô là một trong 16 dân tộc thiểu số (DTTS) có số dân dưới 10.000 người và là một dân tộc có số dân dưới 5.000 người trong cộng đồng 54 dân tộc Việt Nam. Dân tộc Lô Lô cư trú chủ yếu tại 2 tỉnh Hà Giang, Cao Bằng.

 Tại Cao Bằng, người Lô Lô đen sinh sống tập trung tại 2 huyện Bảo Lạc, Bảo Lâm, dân số 2.861 người, chiếm 0,54% dân số toàn tỉnh. Hiện, người Lô Lô đen gìn giữ kho tàng di sản văn hóa vật thể, phi vật thể khá đặc sắc, phong phú như: không gian kiến trúc nhà ở, trang phục, ẩm thực, kho tàng dân ca, dân vũ, dân nhạc, nghề thủ công truyền thống, các lễ hội truyền thống và nghi thức, nghi lễ trong cuộc sống hằng ngày…

Trước sự phát triển, giao lưu kinh tế - xã hội nhanh chóng của xã hội hiện đại, những giá trị văn hóa đặc sắc của người Lô Lô đen đứng trước nguy cơ mai một. Đề tài khoa học “Thực trạng biến đổi và giải pháp phát huy các giá trị văn hóa của người Lô Lô đen tỉnh Cao Bằng” được triển khai từ năm 2020 để bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa đặc sắc người Lô Lô đen.

Nội dung đề tài tập trung nghiên cứu từng lĩnh vực văn hóa truyền thống, nghi thức, trình tự của các nghi lễ; phân tích khoa học tìm ra ý nghĩa văn hóa trong từng nghi lễ, lễ vật, đời sống kinh tế, phong tục, tập quán, đời sống tinh thần, ngôn ngữ, tri thức dân gian trong bản sắc tộc người…; tìm ra những yếu tố giao thoa văn hóa trong cộng đồng dân cư và xu hướng phát triển tương lai.

Hội thảo có 10 tham luận, gồm: Đánh giá giá trị các di sản văn hóa truyền thống người Lô Lô đen tỉnh Cao Bằng; Xác định những yếu tố văn hóa đang biến đổi (tích cực, tiêu cực), các xu hướng biến đổi trong giai đoạn hiện nay; Công tác bảo tồn, phát huy bản sắc văn hóa dân tộc truyền thống phục vụ phát triển bền vững kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS trong giai đoạn hiện nay; Nâng cao chất lượng phong trào xây dựng, tổ dân phố văn hóa, gia đình văn hóa; Công tác quản lý, bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa các DTTS tại địa phương, trong đó tập trung đánh giá công tác bảo tồn, phát huy các giá trị văn hóa truyền thống dân tộc Lô Lô; Bảo vệ và phát huy truyền thống của người Lô Lô đen gắn với phát triển du lịch cộng đồng; Công tác tuyên truyền, giáo dục, truyền thông, quảng bá hình ảnh di sản văn hóa người Lô Lô Đen tại địa phương; Phát huy vai trò Người có uy tín trong cộng đồng dân tộc Lô Lô đối với nhiệm vụ bảo tồn, phát triển bền vững văn hóa địa phương; Bổ sung thông tin, tư liệu về định hướng bảo tồn và phát huy để bổ sung, hoàn thiện nhiệm vụ, mục tiêu đề ra của đề tài…

Tại Hội thảo, các cơ quan, ban, ngành, chuyên gia thảo luận, đóng góp thêm thông tin cho đề tài khoa học như: Quan tâm xây dựng hạ tầng cơ sở, kinh tế - xã hội để nâng cao đời sống cho bà con; cần có chế độ, chính sách đào tạo cán bộ cho con em dân tộc Lô Lô đen; bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa đặc sắc người Lô Lô đen thành điểm văn hóa du lịch cộng đồng đặc sắc như điểm Du lịch cộng đồng người Lô Lô đen, xóm Khuổi Khon, xã Kim Cúc (Bảo Lạc); đánh giá văn hóa người Lô Lô đen trước sự giao thoa biến đổi cần đưa ra những giải pháp bảo tồn thiết thực, hiệu quả hơn; Phát huy vai trò của MTTQ các cấp trong xây dựng khối đại đoàn kết các dân tộc; tiếp tục bảo tồn, phát huy, quảng bá sâu rộng giá trị văn hóa đặc sắc người Lô Lô đen góp phần thúc đẩy phát triển du lịch tỉnh Cao Bằng.

Hội thảo là cơ sở cho nhóm triển khai đề tài tiếp tục nghiên cứu, đề xuất với các cấp, sở, ban, ngành có phương án khả thi hơn về bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa đặc sắc của người Lô Lô đen, nâng cao đời sống vật chất và tinh thần cho bà con. Đặc biệt, quan tâm phát triển du lịch cộng đồng người Lô Lô đen, xây dựng đội văn nghệ cộng đồng, động viên nghệ nhân bồi dưỡng thế hệ trẻ bảo tồn văn hóa gốc về ngôn ngữ, văn hóa dân gian, dân ca, dân vũ, dân nhạc, nghề truyền thống, ẩm thực… phục vụ du lịch cộng đồng, góp phần thúc đẩy văn hóa, du lịch của tỉnh phát triển.