Dự Lễ khai mạc có: Ủy viên Bộ Chính trị, Trưởng Ban Kinh tế Trung ương Trần Tuấn Anh; Ủy viên Trung ương Đảng, Bộ trưởng Bộ VHTT&DL Nguyễn Văn Hùng; Ủy viên Trung ương Đảng, Bí thư Tỉnh ủy Bình Định Hồ Quốc Dũng; Ủy viên dự khuyết BCH Trung ương Đảng, Thứ trưởng, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc Y Vinh Tơr.

 Ngoài ra, còn có đại diện lãnh đạo các ban, bộ, ngành Trung ương và lãnh đạo 11 tỉnh khu vực miền Trung. Tham gia Ngày hội có hơn 1.000 nghệ nhân, nghệ sĩ, diễn viên, vận động viên của 11 tỉnh thuộc khu vực miền Trung.

Ngày hội văn hóa các dân tộc miền Trung lần thứ IV, năm 2023 là một sự kiện văn hóa với quy mô lớn được tổ chức nhằm tôn vinh những giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp, giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa của đồng bào các dân tộc miền Trung nói chung và tỉnh Bình Định nói riêng trong nền văn hóa thống nhất, đa dạng của cộng đồng các dân tộc Việt Nam; góp phần xây dựng và phát triển văn hóa, con người Việt Nam đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững đất nước theo Nghị quyết số 33-NQ/TW ngày 9/6/2014 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XI; Kết luận số 76- KL/TW, ngày 4/6/2020 của Bộ Chính trị.

Phát biểu khai mạc Ngày hội, Bộ trưởng Bộ VHTT&DL Nguyễn Văn Hùng cho biết: Trong dòng chảy lịch sử của dân tộc, dải đất miền Trung được xem là nơi hội tụ, chuyển tiếp và kết tinh nhiều giá trị văn hóa; cộng đồng các dân tộc miền Trung đã góp phần tạo nên bức tranh văn hóa đa sắc màu với bề dày hơn 2.000 năm, tiêu biểu là nền văn hóa Sa Huỳnh và nền văn minh Chăm Pa.

Trải qua quá trình đấu tranh sinh tồn, cải tạo thiên nhiên, lao động, sản xuất và sinh hoạt hàng ngày đã hình thành nên kho tàng văn hóa phong phú. Nơi đây sở hữu giá trị tài nguyên thiên nhiên, tài nguyên văn hoá đồ sộ với 5 di sản văn hóa và thiên nhiên thế giới, 6 di sản văn hóa phi vật thể được UNESCO ghi danh, 37 di tích quốc gia đặc biệt, 49 bảo vật quốc gia, 691 di tích quốc gia, 176 di sản văn hóa phi vật thể trong danh mục di sản văn hóa phi vật thể quốc gia. 

Đây cũng là nơi sinh sống của đồng bào các dân tộc Thái, Mường, Bru Vân Kiều, Cơ Tu, Ba Na, Gia Rai, Gié Triêng, Co, Xơ Đăng, Mnông, Chăm và nhiều tộc người khác, gắn liền với quá trình khai thiên lập địa, thể hiện mối quan hệ khăng khít giữa con người với thiên nhiên, ước mơ cũng như khát vọng của con người về cuộc sống ấm no, hạnh phúc.

Cũng theo Bộ trưởng Nguyễn Văn Hùng, cùng với Ngày hội văn hóa, thể thao và du lịch các dân tộc tại các vùng miền trên cả nước, Ngày hội Văn hóa các dân tộc miền Trung đã trải qua 3 lần tổ chức, góp phần giáo dục truyền thống lịch sử, bảo tồn, phát huy các giá trị văn hoá đặc sắc của đồng bào các dân tộc miền Trung. 

“Tiếp nối thành công của 3 kỳ Ngày hội đã tổ chức, Ngày hội Văn hóa các dân tộc miền Trung lần thứ 4 sẽ diễn ra từ ngày 8 - 10/9, tại Tp. Quy Nhơn, tỉnh Bình Định với chủ đề “Bảo tồn, phát huy bản sắc văn hóa các dân tộc miền Trung - Bình đẳng, đoàn kết, hội nhập và phát triển”, hứa hẹn tạo ra một không gian văn hóa ý nghĩa, để các cơ quan quản lý văn hóa, các nghệ sĩ, nghệ nhân, đồng bào các DTTS… gặp gỡ, giao lưu, chia sẻ những kinh nghiệm trong việc bảo tồn, gìn giữ và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống của dân tộc”, Bộ trưởng Nguyễn Văn Hùng nhấn mạnh.

Tại Lễ khai Ngày hội, ông Hồ Quốc Dũng, Bí thư Tỉnh ủy Bình Định chia sẻ: Tỉnh Bình Định có bề dày truyền thống lịch sử và văn hóa, thừa hưởng một mạch nguồn văn hóa đồ sộ và cổ xưa của nền văn hóa Sa Huỳnh và nền văn hóa Chăm pa nổi tiếng; là cái nôi của phong trào khởi nghĩa nông dân Tây Sơn, quê hương của người anh hùng áo vải cờ đào Quang Trung - Nguyễn Huệ. Bình Định là vùng đất giàu tiềm năng về văn hóa nghệ thuật, nổi bật là Nghệ thuật Tuồng và những làn điệu Bài chòi mượt mà, sâu lắng, trong đó Nghệ thuật Bài chòi được UNESCO vinh danh là Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại. Miền đất võ Bình Định với những tinh hoa võ thuật đã hun đúc, kết tinh thành truyền thống thượng võ của con người Bình Định qua nhiều thế hệ.

Bình Định là nơi hội tụ và giao hòa văn hóa của nhiều dân tộc anh em, ngoài dân tộc Kinh chiếm đa số, tỉnh Bình Định hiện có 39 DTTS sinh sống, trong đó chủ yếu là 3 dân tộc: Ba Na (nhánh Ba Na Kriêm), Chăm (nhánh Chăm Hroi), Hrê với lối sống và phong tục tập quán có nhiều sắc thái độc đáo, đa dạng, đã làm nên nét đặc trưng riêng đậm chất nhân văn và thượng võ của văn hóa Bình Định.

Những bản sắc văn hóa riêng đó đã trở thành nếp sống, trở thành các chuẩn giá trị được đồng bào giữ gìn và lưu truyền từ thế hệ này qua thế hệ khác. Trong quá trình phát triển, các DTTS ở Bình Định đã hình thành nên những bản sắc văn hoá vừa mang đặc trưng riêng, vừa mang đặc trưng chung của cộng đồng dân tộc. 

Bí thư Tỉnh ủy Bình Định cho hay: Trong những năm qua, tỉnh luôn ưu tiên dành nguồn lực đầu tư hỗ trợ cho vùng đồng bào DTTS; quan tâm đẩy mạnh thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi tỉnh Bình Định, giai đoạn 2021 - 2030, trong đó có công tác bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp của các DTTS gắn với phát triển du lịch.

Qua đó, tôn vinh những giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp của các DTTS, khích lệ sáng tạo những giá trị văn hóa mới, phát huy vai trò của đồng bào các DTTS trong xây dựng và phát triển đời sống văn hóa. Đồng thời, góp phần bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa DTTS trên địa bàn tỉnh và tạo nên các sản phẩm văn hóa - du lịch hấp dẫn, mang đặc trưng riêng của tỉnh, thu hút khách du lịch trong và ngoài nước đến tỉnh Bình Định, đóng góp tích cực vào thành tựu phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh.

Tại Lễ khai mạc đã diễn ra Chương trình nghệ thuật có chủ đề “Miền Trung lung linh sắc màu hội tụ”, gồm 3 chương: Chương I “Bình Định - Huyền thoại ngàn năm”, chương II “Sắc màu văn hóa các dân tộc miền Trung”, chương III “Miền Trung hội nhập và phát triển cùng đại gia đình các dân tộc Việt Nam”. Với 12 cảnh diễn, Chương trình tập trung giới thiệu bản sắc văn hóa các dân tộc của 11 tỉnh miền Trung tham dự Ngày hội; quảng bá những sản phẩm du lịch, điểm đến ấn tượng của địa phương; tôn vinh những dấu ấn và công lao của thế hệ cha ông đi trước.

Các hoạt động trong Ngày hội gồm có: Trình diễn Trang phục dân tộc truyền thống; Trình diễn, giới thiệu trích đoạn lễ hội, nghi thức sinh hoạt văn hóa truyền thống dân tộc tại địa phương; Trưng bày giới thiệu, quảng bá văn hóa truyền thống địa phương; Trưng bày, chế biến và giới thiệu ẩm thực; Hoạt động thể thao và các trò chơi dân gian dân; Hoạt động du lịch chủ yếu thi trình diễn kỹ năng du lịch cộng đồng, thuyết minh, giới thiệu điểm đến và tìm hiểu những kiến thức cơ bản phục vụ tại các cơ sở Homestay …