Món canh gà lá thuốc 

Món canh gà lá thuốc được người Dao khâu ở Sìn Hồ, tỉnh Lai Châu chế biến trong những bữa ăn thường ngày hoặc khi nhà có khách quý đến chơi. Để làm món canh gà lá thuốc ngon, cần chuẩn bị rất nhiều nguyên liệu từ cây thuốc hái từ rừng đem về phơi khô cất để dùng quanh năm. Bà Chẻo Mý Lai, ở khu 5, thị trấn Sìn Hồ, tỉnh Lai Châu cho biết, để làm món canh gà lá thuốc thơm ngon, người Dao thường sử dụng các loại cây thuốc tốt cho xương khớp, tốt cho tim mạch cùng nhiều loại sâm được đào sâu trong rừng. Các loại cây thuốc này được rửa sạch rồi cho vào nồi nước để ninh lấy nước dùng.

Gà sau khi làm thịt thì được chặt thành từng miếng nhỏ rồi trộn đều với gừng, sả băm nhỏ cùng các gia vị muối, hạt tiêu, một chút rượu trắng, ướp trong khoảng một tiếng để thịt gà ngấm đều gia vị. Tiếp đến, cho một chút mỡ vào đảo đều thịt gà, tới khi thịt săn lại thì đổ nước thuốc vào ngập thịt gà và hầm nhỏ lửa cho đến khi thịt gà chín, dậy hương thơm.

Người Dao khâu ở Sìn Hồ, nhà nào cũng có lá thuốc để nấu canh ăn quanh năm. Khi mùa Xuân về, phụ nữ Dao thường lên nương, vào rừng hái cây thuốc để dành. Những giỏ thuốc đầy chặt sau khi được hái về đem rửa sạch rồi băm nhỏ phơi khô để lên gác bếp dùng dần. Khi nấu mới lấy cây thuốc ra ngâm với nước để chế biến món ăn. Vào những ngày gió lạnh, sau khi tắm nước thuốc xong, được ăn một bát canh gà khiến ai cũng cảm thấy sảng khoái. Đây cũng là một trong những bí quyết giúp đồng bào Dao khâu luôn có một sức khoẻ dồi dào, da dẻ hồng hào, tinh thần lạc quan.

Đặc sản rượu bâu

Người Dao thanh y ở xã Bằng Cả, huyện Hoàng Bồ, tỉnh Quảng Ninh có đặc sản đồ uống là rượu bâu men lá. Rượu bâu men lá có màu vàng trong vắt, vị chua, ngọt thanh, có mùi thơm của gạo nếp.

Về cách chế biến rượu bâu, mỗi gia đình có công thức chế biến và cách nấu riêng, tuỳ theo bí quyết gia truyền của dòng họ. Rượu bâu được người Dao làm từ gạo nếp, gạo nấu lên thành cơm rồi ủ khoảng 2 ngày đêm với men lá rừng. Sau đó cho cơm ủ vào chum, khoảng chục ngày sau là có thể mang ra uống được.

Để có rượu ngon, màu vàng, người Dao dùng gạo nếp nương, hạt mẩy đều cho vào giã bằng cối đá. Người làm rượu bâu phải tìm được 5 loại lá rừng mọc trong các khu rừng tự nhiên của Hoành Bồ để làm men lá. Người Dao thanh y coi đây là kinh nghiệm bí truyền, không phổ biến rộng để giữ bí quyết làm rượu của dân tộc mình.

Rượu bâu Bằng Cả là sản phẩm có giá trị bổ dưỡng cho mọi người. Uống rượu bâu giúp nâng cao thể trạng, tốt cho đường tiêu hóa, đặc biệt là có tác dụng bổ máu, làm đẹp da cho phụ nữ.

Hiện nay, trên địa bàn xã Bằng Cả có trên 10 hộ chuyên sản xuất và kinh doanh rượu Bâu quy mô lớn, năng suất đạt từ 1.000 - 2.000 lít/hộ/năm. Rượu bâu Bằng Cả cũng được công nhận là sản phẩm OCOP 4 sao của huyện Hoành Bồ, do Công ty Cổ phần Phát triển các sản phẩm truyền thống xã Bằng Cả sản xuất. Công ty được thành lập từ năm 2014 với 33 cổ đông đều là người dân tộc Dao huyện Hoành Bồ.

Việc xây dựng thương hiệu nông sản cho rượu bâu Bằng Cả giúp người dân ở địa phương có thêm ngành nghề sản xuất, tạo công ăn việc làm và tăng thu nhập cho người dân. Sản phẩm rượu bâu được đóng chai theo tiêu chuẩn, nhãn mác bao bì cứng cáp và đẹp mắt. Rượu bâu được tiêu thụ trong các dịp lễ, Tết, ngày kỷ niệm, các dịp hội hè, đình đám và cả những sự kiện trọng đại của gia đình người Dao nơi đây. Sản phẩm rượu bâu không chỉ tiêu thụ mạnh tại địa phương mà còn được đón nhận tích cực tại các thị trường trong và ngoài tỉnh.